Gagang atau Ganggang...?

Kedua-dua perkataan ini mempunyai makna yang berbeza. Disebabkan oleh bunyinya yang hampir sama atau kerana kurang tahu akan makna perkataan tersebut, banyaklah berlaku kesilapan penggunaan kedua-dua perkataan ini dalam kalangan umum. Ada orang yang menggunakan kata 'ganggang' untuk maksud 'gagang'.

Tahukah anda makna kedua-dua perkataan ini ?

GAGANG :

Menurut Kamus Dewan Edisi ke-4, halaman 423, perkataan gagang mempunyai tiga maksud :

1. tangkai (bunga, gayung, dll)
2. hulu atau pangkal (keris, tombak dll)
3. pucuk ranting atau batang pokok yg melata (melilit), sulur

Gagang bunga bererti tangkai bunga, manakala gagang daun bermakna tangkai daun. Jika dikatakan gagang pisau, gagang parang, gagang golok, gagang keris, maksudnya ialah hulu atau pangkal pisau, hulu/ pangkal parang, hulu/ pangkal golok dan hulu/ pangkal keris, iaitu bahagian yang digunakan sebagai tempat memegang senjata-senjata tersebut. Gagang yang membawa maksud sulur atau batang pokok yang melata, misalnya gagang sirih dan gagang pokok kekacang. 'Menggagang" membawa maksud mempunyai sulur.

Dalam kosa kata bahasa Melayu, banyak perkataan gagang yang berpasangan dengan perkataan lain untuk menerbitkan bentuk frasa kata. Misalnya frasa gagang sirih (tangkai sirih), gagang pena (tangkai pena), gagang pistol (pemegang pistol), gagang cerek (pemegang cerek) dan gagang telefon (pemegang telefon).

Orang Melayu menggunakan perkataan gagang ini dalam ungkapan peribahasa. Antara contohnya termasuklah "balik gagang" dan "seperti sirih pulang ke gagang". Balik gagang bermaksud belot atau berpaling tadah kerana berpihak kepada pihak musuh. Sirih pulang ke gagang pula bermaksud kembali kepada asal.

GANGGANG

Perkataan ganggang juga membawa beberapa maksud. Menurut Kamus Dewan Edisi ke-4, halaman 431 ganggang bermaksud :

I. salai, panggang atau berdiang
berganggang - sedang disalai (dengan api), berdiang
mengganggang - menyalai, memanggang

Perkataan panggang dan berdiang tidak sama dari segi perlakuannya. Panggang bermaksud menyalai atau memanaskan sesuatu di atas api, manakala berdiang pula bermaksud memanaskan (diri) dekat dengan api (bukan di atas api)

II. a) ruang di antara dua benda, celah, sela-sela - contoh : ganggang pintu = celah pintu; b) renggang (tidak rapat) - contoh: hubungan mereka sudah mulai ganggang.

Daripada perkataan ganggang terbit pula beberapa kata terbitan seperti berganggang dan mengganggan.

Berganggang membawa maksud berenggang, bercerai atau berpisah.
Mengganggan(kan) bermaksud merenggangkan, menceraikan atau membuat sesuatu supaya bercelah. Contoh : Suami isteri itu sudah berganggang....

Cintailah bahasa Kebangsaan kita...
marilah amalkan ramai-ramai....

Rujukan : Kamus Dewan Edisi ke-4 Dewan Siswa, Julai 2010